“Overal langs de smalle weg werd gevochten en geschreeuwd. Felgele, naar cordiet stinkende vlammetjes spoten uit geweerlopen, er ontploften granaten, scherven en lood gierden in het aardedonker langs hem heen. In een flits bedacht luitenant Leo Vos dat hun ontwikkelingstaak in de Afghaanse provincie Uruzgan weer eens helemaal uit de hand was gelopen. Opbouw en hulpverlening werden voor de zoveelste maal doorkruist door de rauwe werkelijkheid van een oorlog waar politici in zijn land liever niet over spraken.”

Aad van den Heuvel (1935) is en blijft natuurlijk een bekend gezicht van televisie. En veel bekende gezichten van televisie schrijven vandaag de dag boeken. En sommigen (helaas) ook thrillers. Maar Van den Heuvel schrijft al vijfentwintig jaar thrillers; De vuile bom is zijn zevende (zijn vorige boek, Een zonnig eiland, was geen thriller maar ‘een satirische roman over de industrie van de ontwikkelingshulp). Dat geeft ook meteen een kenmerk van de thrillers van de auteur Van den Heuvel: vaak actueel en getuigen van (maatschappelijk) betrokkenheid van de auteur. Eens bevlogen journalist, altijd bevlogen journalist.

Wat dat betreft sluit De vuile bom uitstekend aan bij De oorlogsverslaggever uit 2008, een thriller over (moslim)terrorisme, opkomst extreem rechts, zakenmensen die via die rechtse partijen politieke macht kopen, het machtsspel van de politiek, meer of minder geheime diensten op de achtergrond en – uiteraard – de media. Deze thriller werd genomineerd voor de Diamanten Kogel 2008.

De vuile bom is weer een van zijn betere en superactueel, al speelt het verhaal zich af in 2008. Plaats van handeling: de Nederlandse missie in Uruzgan. Luitenant Leo Vos rijdt met zijn collega’s in een nederlaag, weet zich daar spectaculair uit te redden en spaart de levens van twee aanwezige jongens. Uit dankbaarheid fluistert één van hen hem iets in over een vuile bom (gemaakt met laag radioactief materiaal) die op weg is naar Nederland om daar te ontploffen. De jonge blijkt de zoon van een belangrijke zakenman en politicus en Vos ontdekt diens dankbaarheid en daardoor ook de persoonlijke bevestiging van de vuile bom. Wat volgt is operatie ‘Hellfire’, waarin hij enerzijds is veroordeeld tot het uit het vuur halen van de kastanjes, maar anderzijds echter tegelijkertijd het lokaas vormt voor de bom-eigenaren.
Enfin, het spoor loopt via Izmir, Kreta en Kafelonia naar Nederland, waar alle zeilen moeten worden bijgezet om een ramp te voorkomen.

“’Ik heb’, zei majoor Colson, ‘een paar steekwoorden opgeschreven. Vertel me of het allemaal klopt. Omdat de levens van die twee jongens zijn gespaard, krijgen we vele levens van onze landgenoten terug. De aanslag zal in Nederland plaatsvinden, op een plein bij een historisch gebouw. En dat zal spoedig, misschien over een paar weken, gebeuren. Het is de straf voor onze bemoeienissen in Irak en Afghanistan en de misleidende verhalen die wij over de islam verspreiden. Waarmee ongetwijfeld Ayaan Hirsi Ali en Geert Wilders met zijn Fitna worden bedoeld.’
‘En omdat we een pact met de Amerikaanse duivel hebben gesloten’, vulde Leo aan.”

De vuile bom is weer een uiterst actuele misdaadroman; het kan dus toch. Van den Heuvel schrijft het verhaal uitstekend, met veel vaart waar nodig en in goed evenwicht met de persoonlijke aspecten en innerlijke denkwereld van de hoofdpersoon. Goede plot, dito karakters, maar vooral ook niet zwart-wit. Hij betracht de nodige nuancering en laat zien dat Afghanistan en de andere landen in het Midden-Oosten niet alleen bevolkt worden door terroristen en barbaren maar dat hun historie rijk en cultureel hoogstaand was.
Geen vijf sterren omdat het middenstuk wat inzakt in vergelijk met het sterke eerste deel en de ontknoping. Die is aan de maat maar niet zo sterk en verrassend voor die vijfde. Weer zijn beste tot nu toe.
Term van het boek: “The business of fear: De vrees voor wat zou kunnen gebeuren nam een hogere vlucht dan de criminaliteitscijfers rechtvaardigden en de roep om preventieve maatregelen was steeds luider gaan klinken.”